Category Archives: κείμενα

ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Μπήκαμε πλέον στον έκτο χρόνο της οικονομικής κρίσης και ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι βυθισμένο στην εξαθλίωση,ενώ φαίνεται να μην είναι δυνατή η βελτίωση της κατάστασης για τον εργαζόμενο λαό στο άμεσο μέλλον.Σίγουρα,όλοι έχουμε ακούσει αναλύσεις επί αναλύσεων πάνω στα αίτια της κρίσης.Η δική μας άποψη,είναι ότι αυτή δημιουργήθηκε λόγω των βασικών αρχών και αντιφάσεων της λειτουργίας του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος,οτι οι περιοδικές κρίσεις του (1929,1970,2008 κτλ) είναι αναπόφευκτες και σύμφυτες με τη λειτουργία του και αυτό θα προσπαθήσουμε να δείξουμε στο παρόν κείμενο.

Αρχικά, η κεφαλαιοκρατική παραγωγή και διανομή λειτουργεί με δύο βασικές αρχές: την επιδίωξη του κέρδους και τον ανταγωνισμό.Αυτό μακροπρόθεσμα έχει σαν αποτέλεσμα απο τη μία πλευρά τη συσσώρευση ενός μεγάλου μέρους του κεφαλαίου και την παραμονή του σε κατάσταση αδράνειας (άλλωστε δεν θα είχε νόημα γα έναν καπιταλιστή η παραγωγή, εάν όλα τα κέρδη τα διέθετε σ’ αυτήν χωρίς να παρακρατά ένα σημαντικό μέρος τους) και από την άλλη, την κατάρρευση και το κλείσιμο όσων επιχειρήσεων δεν έχουν τη δυνατότητα να αντέξουν τον ανταγωνισμό, πράγμα που προκύπτει συνήθως από την έλλειψη κεφαλαίων.

Επομένως το μεγαλύτερο μέρος του
πλούτου, μαζέυεται στα χέρια μιας χούφτας ανθρώπων οι οποίοι μάλιστα δεν συμμετέχουν άμεσα στην διαδικασία της παραγωγής.Σε κάθε χώρα δημιουργείται στην ουσία μία ελίτ στην οποία ανήκουν τα πάντα ενώ την ίδια στιγμή που η υπόλοιπη κοινωνία γίνεται φτωχότερη μέρα με τη μέρα,οδηγείται δηλαδή η παραγωγή σε μία μονοπωλιακή κατάσταση.Αυτό, σε συνδιασμό με τη σταδιακή καθίζηση των μεσαίων στρωμάτων οδηγεί την κυρίαρχη τάξη στην απώλεια κινήτρου επαναπροώθησης κεφαλαίων στην παραγωγή,αφού η αγοραστική δύναμη του καταναλωτικού κοινού μειώνεται δραματικά με αποτέλεσμα να στενέυουν τα περιθώρια κέρδους.Για να διατηρήσει σ’αυτή τη φάση τα κέρδη της,καταφέυγει σε άλλες μεθόδους όπως μειώσεις μισθών και απολύσεις,οι οποίες παρόλο που μπορει βραχυπρόθεσμα να της προσφέρουν οφέλη,σε δεύτερο χρόνο μειώνουν εκ νέου την κατανάλωση άρα βαθαίνουν πιο πολύ την κρίση. Ακόμα αναποφεύκτη είναι η προσπάθεια εισβολής σε νέες αγορές και καταστροφή κεφαλαίου (πχ πόλεμοι).Οξύνονται με αυτόν τον τρόπο οι ταξικές αντιθέσεις,οι κατώτερες και οι μεσαίες τάξεις εξαθλιώνονται όλο και περισσότερο.Η αστική τάξη λοιπόν είναι αυτή που οδηγεί την κοινωνία στην φτώχεια και την εξαθλίωση,μαζί με τους εντολοδόχους της και κάθε ελπίδα για μια ζωή με αξιοπρέπεια θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους.

Στο σημείο αυτό,ας προσθέσουμε και κάποια άλλα στοιχεία,ώστε να γίνει πιο κατανοητή η σημερινή κατάσταση.Mέχρι την δεκαετία του 90 το κάθε κράτος είχε τη δυνατότητα να ‘προστατέυει’ την εγχώρια παραγωγή απο τους ανταγωνιστές σε άλλες χώρες ,ως έναν βαθμό, με την επιβολή δασμών. Με την δημιουργία όμως της Ευρωπαικής ένωσης και με την υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ,πάυει αυτη η δυνατότητα,καταργούνται δηλαδή,μεταξύ άλλων,οι δασμοί εντός της ένωσης.Άρα ο κάθε παραγωγός πλέον έχει να ανταγωνιστεί,πέρα από τους ισχυρούς της χώρας στην οποία δραστηριοποιείται,τα αφεντικά ολόκληρης της Ευρώπης με άμεσο τρόπο.Έτσι ο ανταγωνισμός γίνεται αδυσώπυτος.Ο μικρός βιοτέχνης, ο αυτοαπασχολούμενος, ο αγρότης, με την ελευθερία μετακίνησης των κεφαλαίων,τσακίζεται απο εταιρείες κολοσσούς,οι οποίες μπορούν να παράγουν με μηδαμινό σχεδόν κόστος στην άλλη άκρη του πλανήτη,εκμεταλλευόμενες πολλές φορές ακόμα και παιδική εργασία.Επιπλέον το κεφάλαιο,κάθε φορά που οι εργαζόμενοι αποφασίζουν να σηκώσουν κεφάλι και να διαμαρτυρηθούν για τις συνθήκες εργασίας,για τους μισθούς ή οτιδήποτε άλλο,είναι σε θέση να τους εκβιάζει λόγω της δυνατότητάς του να μεταφερθεί οπουδήποτε αλλού πολύ πιο εύκολα.Βλέπουμε λοιπόν ότι η λειτουργία της Ευρωπαικής Ένωσης όχι μόνο δε μπορεί να λύσει τα προβλήματα που δημιουργεί στην κοινωνία ο ελέυθερος ανταγωνισμός,αλλά αντίθετα τα οξύνει και επίσης είναι προφανές ποία τάξη ευνοείται με τον τρόπο λειτουργίας της.

Ακριβώς εδώ μπαίνει το ‘παιχνίδι του δανεισμού’.Για να μπορέσουν τα μεσαία στρώματα να αντέξουν κάτω απο αυτές τις συνθήκες προωθήθηκε ένα μοντέλο υπερκατανάλωσης και πιο έυκολου δανεισμού.Για να καταφέρει η ντόπια παραγωγή να ανταπεξέλθει στον ανταγωνισμό έπρεπε η κοινωνία να καταναλώνει συνεχώς,αλλά έπρεπε να βρίσκει και περισσότερα κεφάλαια.Αυτο έγινε δυνατό με τον δανεισμό,ιδιωτικό και δημόσιο.Με αυτόν τον τρόπο όμως,ενισχύθηκε πιο πολύ το τραπεζικό σύστημα,αφού ο ρόλος του στην οικονομία γιγαντώθηκε και τα κέρδη του εκτοξεύθηκαν.Η υπερσυσσώρευση που περιγράψαμε πριν, λαμβάνει χώρα πλέον κυρίως στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.Όπως αποδείχτηκε όμως το 2008 ούτε για αυτό το νέο μοντέλο ήταν δυνατό να ξεπεράσει τις θεμελιώδεις αντιφάσεις του καπιταλισμού και έτσι πολλά νοικοκυρία,επιχειρήσεις και κράτη βρέθηκαν με χρέη που αδυνατούσαν να διαχειριστούν,και οδηγηθήκαμε σε μια βαθύτατη κρίση.

Από την αρχή της κρίσης τα ΜΜΕ και οι διάφοροι καλοθελητές του συστήματος,προσπαθούν να φορτώσουν την ευθύνη για ότι συμβαίνει σήμερα σε διάφορους αποδιοπομπαίους τράγους όπως είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι,οι μετανάστες,οι Γερμανοί και άλλοι.Είναι αναγκαίο να αντιληφθεί ο καθένας ότι όλοι είμαστε καταπιεσμένοι του ίδιου βάρβαρου συστήματος και να προχωρήσουμε με δεσμούς ταξικής αλληλεγγύης σε οργανωμένους και μαζικούς αγώνες για την διεκδίκηση όσων μας ανήκουν,για τη χειραφέτηση των εργαζομένων και για μία κοινωνία χωρίς εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους,την Κομμουνιστική.

Μόνη διέξοδος από την κρίση η κοινωνική επανάσταση

senza classi
ομάδα ανατρεπτικής σκέψης

ΑΠΟΔΟΜΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΜΥΘΟ ΤΗΣ ‘ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ’ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Στην σημερινή περίοδο παρουσιάζονται διάφορες προτάσεις και μοντέλα προκειμένου να αντιμετωπιστεί και να ξεπερασθεί η καπιταλιστική οικονομική κρίση. Ένα από αυτά είναι και η ‘αριστερή’ διακυβέρνηση, επί της ουσίας μια κυβέρνηση ενός αριστερού κόμματος ή ένας συνασπισμός αριστερών, προοδευτικών και οικολογικών κομμάτων.

Η πρόταση αυτή φαίνεται να έχει απήχηση σε μεγάλη μερίδα κόσμου.Το ζήτημα είναι όμως αν η ‘λύση’ αυτή έχει ως προσανατολισμό την απελευθέρωση των εκμεταλλευόμενων ή είναι μια ακόμα ‘λύση’ που διατηρεί το υπάρχον βάρβαρο σύστημα;
Η θέση μας λοιπόν, σε αρμονία με την ταξική ανάλυση της πραγματικότητας έρχεται να δείξει συνοπτικά ότι αυτό το εγχείρημα διεξόδου από την κρίση του καπιταλισμού είναι ένας μύθος και μάλιστα έχει χρεοκοπήσει μερικές δεκαετίες νωρίτερα.

Αρχικά μια ‘αριστερή΄ και ‘προοδευτική’ κυβέρνηση έχει ως αντιπρόταση της ενάντια στον λεγόμενο νεοφιλελευθερισμό, το κοινωνικό κράτος ή κράτος δικαίου με το οποίο θα βάλει όρια στην φρενήρη κυριαρχία της αγοράς πάνω στην κοινωνία. Η πρόταση αυτή εντούτοις είναι ανεπαρκής καθώς το κράτος αποτελεί σύμμαχο και όργανο των αφεντικών και είναι ξεκάθαρο πως η παρέμβαση του στην οικονομία εξαρτάται από τις ανάγκες του κεφαλαίου την εκάστοτε χρονική περίοδο. Ιστορικά, η παρέμβαση ‘κεινσιανού’ τύπου μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο και το σχέδιο Μάρσαλ εξυπηρετούσε την οικονομική ανασυγκρότηση των καπιταλιστικών κρατών και όχι τις ανάγκες του προλεταριάτου. Επίσης κατά τη δεκαετία του 70,λόγω της πετρελαικής κρίσης φάνηκε η ανεπάρκεια του εν λόγω τύπου διαχείρισης της, έτσι το κεφαλαίο οδηγήθηκε στην εγκατάλειψη του.
Ακόμα, στους κόλπους των ‘αριστερών΄ που επιθυμούν την εξουσία του αστικού κοινοβουλίου υπάρχει η εκτίμηση ότι το αστικό σύστημα παραγωγής μπορεί να γίνει πιο ανθρώπινο και βιώσιμο και ότι μέσα σε αυτό με τις υπάρχουσες κοινωνικές σχέσεις(καπιταλιστικές δηλαδή) θα είναι δυνατό να υπάρξουν καλύτερες μέρες για τους εκμεταλλευόμενους. Ουσιαστικά προωθείται το ιδεολόγημα της ταξικής ειρήνης, πιο απλά η πεποίθηση ότι αφεντικά και εργάτες έχουν κοινά συμφέροντα και ότι είναι εφικτό να ζήσουν ικανοποιημένοι όλοι μαζί. Είναι προφανές πως αυτά είναι δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα και τις ανάγκες του λαού αλλά τις αστικής τάξης.

Οι θιασώτες της ‘αριστερής’ διακυβέρνησης ,επιπλέον, ενισχύουν την λογική της ανάθεσης και του βολέματος των ψηφοφόρων της, αφού διακυρήσσουν ότι θα μεριμνήσουν αυτοί για το μέλλον του τόπου και θα αγωνιστούν να τιθασεύσουν τους ευρωπαίους εταίρους και τους ‘άπληστους επιχειρηματίες’. Τέτοιες δηλώσεις έχουν ως αποτέλεσμα τον εφησυχασμό του κόσμου, την κινηματική νωθρότητα και τον αφοπλισμό της όποιας διάθεσης για οργάνωση και συμμετοχή σε συλλογικές διαδικασίες όπου θα μπορεί ο καθένας να πάρει απόφαση ως ίσος μεταξύ ίσων για την κοινωνία.

Στο παρελθόν, αλλά και σήμερα έχουν υπάρξει αυτού του είδους κυβερνήσεις με διαφορετικά χαρακτηριστικά η καθεμία. Τη δεκαετία του 70 στην Χιλή η κυβέρνηση με τον Σ.Αλιέντε ,προσπάθησε να εφαρμόσει αρκετές μεταρρυθμίσεις ‘σοσιαλιστικού’ χαρακτήρα, η ουσιώδης όμως αλλαγή προς την εργατική και κοινωνική απελευθέρωση δεν ήρθε ποτέ καθώς η κυβέρνηση ανετράπη πραξικοπηματικά από το στρατό. Μέσα από αυτό το παράδειγμα φαίνεται ότι δε φτάνουν οι καλές προθέσεις κάποιας κυβέρνησης για να οδηγηθεί η κοινωνία στην λύτρωση της από τα δεσμά του κεφαλαίου και του κράτους. Άλλο ένα χαρακτηριστικό σημερινό μάλιστα παράδειγμα είναι η Κύπρος, με την κυβέρνηση του κόμματος ΑΚΕΛ, το οποίο στο όνομα μιας αριστερής ιδεολογίας όχι απλά δεν πραγμάτωσε αυτά που είχε στο πρόγραμμα του αντιθέτως έβαλε τη χώρα στο ΔΝΤ. Πρόσφατα έχασε τις εκλογές από το δεξιό ΔΗΣΥ, στέλνοντας τον κόσμο ξανά σε μια συνταγή που θα υπηρετήσει πιστά τις επιταγές των αφεντικών.

Διάφορες προσεγγίσεις θεωρούν ως πρότυπο κοινωνικού κράτους τις Σκανδιναβικές χώρες υποστηρίζοντας ότι εκεί ανθεί η παιδεία, η υγεία και άλλες κοινωνικές παροχές, φτάνουν και σε σημείο να απαξιώνουν την ταξική πάλη, λέγοντας ότι η εργασία και το κεφάλαιο συνεργάζονται για το κοινό καλό. Απαντώντας σε αυτές τις αξιώσεις έχουμε να τονίσουμε ότι η κρίση έχει αγγίξει και τις συγκεκριμένες χώρες, που σημαίνει ότι γίνονται αρκετές περικοπές και πως η ευμάρεια τελειώνει για μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού. Τέλος να προστεθεί ότι στον καπιταλισμό, εξαιτίας της ανταγωνιστικότητας των εθνικών οικονομιών, τα κράτη με πιο αναπτυγμένη οικονομία και σχετικά καλύτερο βιοτικό επίπεδο έχουν πατήσει επί πτωμάτων άλλων και βασίζουν εκεί σε μεγάλο βαθμό την ‘ανάπτυξη’ τους.

Η κρίση πιθανόν αργά ή γρήγορα θα κάνει τον κύκλο της το θέμα είναι όμως αν θα την πληρώσουν τα κομμάτια της κοινωνίας που παράγουν ή τα αφεντικά και οι υπηρέτες τους; Η θέση μας είναι εκ διαμέτρου αντίθετη από ένα μοντέλο ‘αριστερής’ διαχείρισης καθώς αφενός θεωρούμε ότι οι ουσιαστικές διαφορές του από το φιλευλεύθερο μοντέλο των αναδιαρθρώσεων είναι ελάχιστες. Αφετέρου κανένα κόμμα ή σχήμα εκ των ‘άνω’ δε θα σώσει την εργατική τάξη. Είναι αναγκαίο οι εκμεταλλευόμενοι να μην εγκλωβιστούν σε ψευτοδιλήμματα αριστερής η δεξιάς κυβέρνησης. Ή χειραφέτηση τους είναι μονάχα δικό τους έργο. Μέσα από συλλογικούς αδιαμεσολάβητους και ανυποχώρητους αγώνες στις κινηματικές διαδικασίες και οργάνωση στις σχολές, στις συνελεύσεις γειτονιών, στους τόπους δουλειάς θα έρθουν οι προσωρινές διεκδικήσεις και με σαφή ταξικό προσανατολισμό και συνέπεια θα φτάσουμε στο σημείο να διεκδικήσουμε την κοινωνία που οραματιζόμαστε. Μια κοινωνία με πρώτο στόχο τις ανάγκες των ανθρώπων και όχι την συσσώρευση κέρδους.

‘Της γης οι δούλοι και οι ραγιάδες μοναχοί τους θα σωθούν’ Διεθνής

‘Και αν είναι ο λάκκος σου πολύ
βαθύς, χρέος με τα χέρια σου να σηκωθείς’
Κ.Βάρναλης

ΜΕ ΚΑΘΕ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
ΙΔΙΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ Η ΚΡΙΣΗ

ΣΤΟΥΣ ΤΑΞΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ
Η ΔΙΚΙΑ ΜΑΣ ΛΥΣΗ

senza classi
ομάδα ανατρεπτικής σκέψης

περί απεργίας

«Οι συντεχνίες σαμποτάρουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας», «ταλαιπωρούν τον κόσμο», «μια χούφτα τυχοδιωκτών εμποδίζει τους εργαζόμενους να πάει στη δουλεία τους», «δεν σέβονται την κοινωνία και τη δημοκρατία», είναι μερικές από τις φράσεις που τα αφεντικά και τα κρατικά και δημοσιογραφικά τους φερέφωνα αρέσκονται να αναπαράγουν, προκειμένου να δυσφημίσουν τις απεργιακές κινητοποιήσεις. Πίσω από τη δυσφήμιση αυτή κρύβεται φυσικά ο φόβος της εξουσίας για την χειραφέτηση των εργαζομένων και η ανάγκη να στρέψουν την κοινωνία εναντίον τους. Οι διεκδικήσεις όμως των εργαζομένων είναι άμεσα συνυφασμένες με την κοινωνική κατάσταση, καθώς η κάθε επιχείρηση αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας και ένα μικρό παρακλάδι του δαιδαλώδους καπιταλιστικού συστήματος.

Παρά τη διαφορετικότητα των διεκδικήσεων, στην επίτευξη των οποίων αποσκοπούν οι απεργίες, τα πραγματικά τους αίτια εστιάζονται στην αντίφαση κεφαλαίου-εργασίας. Συνήθως τα αιτήματα που προβάλλουν αφορούν την αύξηση/μη μείωση των μισθών, η οποία πολλές φορές ανάγεται σε ζήτημα επιβίωσης για τους απεργούς, και την βελτίωση των εγκαταστάσεων για τη μεγαλύτερη ασφάλεια και καλύτερη υγεία των εργαζομένων. Τα προβλήματα των χαμηλών μισθών και της κακής υποδομής συνδέονται άμεσα με το καπιταλιστικό σύστημα, καθώς προέρχονται από την πρόθεση των αφεντικών να αυξήσουν όσο μπορούν τα περιθώρια κέρδους τους. Σε καιρούς κρίσης, λόγω μείωσης του περιθωρίου κερδών μισθοί και συνθήκες υγιεινής φθίνουν επίσης. Η απεργία λοιπόν, που έχει σαν αποτέλεσμα την παράλυση των μέσων παραγωγής, είναι το ισχυρότερο όπλο στα χέρια των εργαζομένων.

Στην προσπάθειά τους να καταπνίξουν όσους στρέφονται εναντίον τους, αφεντικά και κράτος έχουν στο πλευρό τους τον κρατικοδίαιτο συνδικαλισμό, με επικεφαλής τους διαβόητους εργατοπατέρες. Λειτουργώντας λοιπόν ιεραρχικά, ο εργαζόμενος κόσμος εγκλωβίζεται σε πρόσκαιρες διεκδικήσεις. Θεμέλιος λίθος του είναι η γραφειοκρατία στη λήψη των αποφάσεων, που σημαίνει περιθωριοποίηση των «ενοχλητικών» φωνών, ενώ σε καιρούς σχετικής ευημερίας ευρέως διαδεδομένες είναι και οι πελατειακές σχέσεις, απόρροια του ατομικισμού και της λογικής του βολέματος.

Στις περιοδικές κρίσεις του καπιταλισμού, το καρότο τελειώνει και αναλαμβάνει το μαστίγιο. Η κλιμάκωση των απεργιακών κινητοποιήσεων συνεπάγεται την ολοένα και μεγαλύτερη επέμβαση της αστυνομίας και την ολοένα και σκληρότερη καταστολή των απεργών. Τα σώματα ασφαλείας σπεύδουν να διαλύσουν βίαια κάθε μεγάλη κινητοποίηση όχι μόνο στον δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα(πχ Χαλυβουργία), πράγμα που αποδεικνύει περίτρανα ποιόν στα αλήθεια υπηρετεί το κράτος και οι μηχανισμοί καταστολής του, με τις ευλογίες φυσικά των καθεστωτικών ΜΜΕ που σπεύδουν να το συγχαρούν, λέγοντας ότι φροντίζει για την διατήρηση της ομαλότητας . Οι επιστρατεύσεις εργαζομένων(πχ μετρό, ναυτεργάτες) ,δείχνουν με άλλον ένα τρόπο πόσο αυταρχικό μπορεί να γίνει το κράτος όταν η καθεστηκυία τάξη απειλείται, αλλά και τη δύναμη της απεργίας.

Κοιτάζοντας τις πρόσφατες στον ελλαδικό χώρο ατελέσφορες κινητοποιήσεις, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι πέρα από την παρακαταθήκη που μας αφήνουν μικρότερες ή μεγαλύτερες νίκες του κινήματος , η κληρονομία και εκείνων που δεν τελεσφόρησαν μας δίνει πολλά χρήσιμα διδάγματα. Η σκληρή κρατική καταστολή υποδεικνύει ότι τα νόμιμα μέσα δεν αρκούν, δείχνοντας την ανάγκη για περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση του κινήματος. Οι 24ωρες απεργίες-«τουφεκιές στον αέρα» στις οποίες επιδίδονται οι γραφειοκρατικές συνδικαλιστικές ενώσεις όπως η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ δείχνουν πόσο επίκαιρη είναι πάντα η οργάνωση από τα κάτω, οι δομές χειραφέτησης που θα επιτρέψουν την μακρόχρονη και συνεπώς αποτελεσματική παράλυση της παραγωγής και των υπηρεσιών. Η μη επιτυχία των μεμονωμένων και κλαδικών κινητοποιήσεων καθιστά αναγκαίο το γενικό απεργιακό ξεσηκωμό και τη δημιουργία δεσμών αλληλεγγύης στα λαϊκά στρώματα της κοινωνίας. Τέλος, η περιστροφή της παραγωγής γύρω από το κέρδος προτάσσει σαν απώτερο στόχο της άρνησης εργασίας την ανατροπή του υπάρχοντος σάπιου συστήματος της εκμετάλλευσης.

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΑΦΕΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΛΑΚΕΔΕΣ ΤΟΥΣ
ΠΡΟΤΑΣΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ

senza classi
ομάδα ανατρεπτικής σκέψης

Σχόλια σχετίκα με την κοινωνία του θεάματος

Σε κάθε κοινωνία υπάρχει μια επικρατούσα άποψη,μια κουλτούρα, ένας κώδικας ηθικής ο οποίος πάντα καθορίζεται από την εκάστοτε άρχουσα τάξη. Στις αρχαίες κοινωνίες αυτοί οι τυπικοί και άτυποι «κώδικες» διέφεραν συχνά από περιοχή σε περιοχή λόγω διαφόρων συνθηκών, όπως η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων λαών. Από τον Μεσαίωνα όμως και μετά παρατηρείται ότι σε όλες τις ‘πολιτισμένες’ χώρες οι βασικές αυτές αρχές είναι περίπου οι ίδιες. Τότε κυρίαρχο ρόλο είχε η θρησκεία,η πίστη στον θρόνο και στα οικόσημα των ευγενών, σήμερα η ελεύθερη αγορά, ο ανταγωνισμός, η (αστική) δημοκρατία και το έθνος. Βέβαια σε πιο καθυστερημένες χώρες μπορεί να παρατηρηθεί ο θρησκευτικός φανατισμός, αλλά θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό είναι ένα κατάλοιπο του Μεσαίωνα.

Αρχικά οι αξίες κάθε εποχής εκφράζονταν κυρίως μέσω της τέχνης η οποία ήταν προσιτή μόνο για τα ανώτερα στρώματα της κοινωνίας. Τα τελευταία 200 χρόνια όμως, οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, έχουν δώσει την δυνατότητα στους δυνάστες της κοινωνίας, να επιβάλλουν τις ιδέες τους με τρόπους πολύ πιο αποτελεσματικούς. ‘Ετσι, στήθηκαν εταιρίες κολοσσοί,που ασχολούνται είτε με την «ενημέρωση» είτε με την ψυχαγωγία και των οποίων οι ιδιοκτήτες θησαυρίζουν από την μία λόγω της εκμετάλλευσης στις καταπιεζόμενες μάζες και από την άλλη αποχαυνώνοντάς τες αναπαράγωντας και επιβάλλοντας τις ‘ιδέες’ τους. Αυτό το κατορθώνουν με δύο τρόπους: μέσω των μέσων ενημέρωσης και των διαφόρων μορφών διασκέδασης.

Από την μία λοιπόν,αρχικά σε εφημερίδες, στη συνέχεια στο ραδιόφωνο (που έχουν χάσει μερίδιο της επιρροής τους πλέον) και στα τηλεοπτικά πάνελ, έχουμε μία κλίκα χρυσοκάνθαρων κονδυλοφόρων,που πλασάρονται ως αυθεντίες και αστέρες της δημοσιογραφίας, οι οποίοι αναλύουν γεγονότα και καταστάσεις κατά παραγγελία των αφεντικών τους. Άλλωστε όλοι οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί και οι εφημερίδες που είναι γνωστές στο ευρύ κοινό, ανήκουν σε γνωστούς μεγαλοκαπιταλιστές, και δεν θα μπορούσε να συμβαίνει αλλιώς, μιας και χρειάζονται πολύ μεγάλα κεφάλαια για την ίδρυση και τη λειτουργία τους.Επιπλέον για να αντέξει κανείς στο χώρο των μίντια πρέπει να εξυπηρετεί με το έργο του τα αφεντικά ώστε να του παρέχουν την κατάλληλη υποστήριξη και προώθηση. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι φυσικά να ακούγονται μόνο οι φωνές που «πρέπει» να ακούγονται, να βλέπουν το φως της δημοσιότητας επιλεκτικά όποια συμβάντα βολεύουν τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ και πάντα να εξετάζονται από την οπτική γωνία που τους συμφέρει. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ότι προσφάτως μάθαμε ότι η βίλα Αμαλίας αποτελούσε τον «φόβο και τον τρόμο» του κέντρου της Αθήνας μέχρι που εκκενώθηκε.

Από την άλλη πλευρά,κάθε έργο τέχνης έχει γίνει εμπόρευμα και η μόνη του αξία είναι η τιμή του, ενώ έχει εδραιωθεί και ένα συνονθύλευμα από στήλες εφημερίδων και ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές κίτρινου τύπου, lifestyle,αθλητικών,ριάλιτι και πολλών άλλων ειδών οι οποίες το μόνο που κάνουν είναι να αποβλακώνουν και να αλλοτριώνουν ακόμα περισσότερο το κοινό τους. Κύριες ιδέες τους; Μα φυσικά οι ιδέες που πρεσβεύει το καπιταλιστικό σύστημα: ο ατομικισμός, η δίψα για κοινωνική ανέλιξη, ο ανταγωνισμός. Στόχος τους φυσικά ο κομφορμισμός, η απολιτικοποίηση της κοινωνίας, ο αποπροσανατολισμός και η δημιουργία μιας πλαστής εικόνας για την κοινωνία. Ποιός άλλωστε δεν θυμάται το γενικότερο κλίμα ευφορίας που είχε δημιουργηθεί το 2004 στην Ελλάδα; Και ποιος δεν αντιλαμβάνεται τους λόγους που δημιουργήθηκε;Είναι γνωστό άλλωστε ότι όλα τα καθεστώτα ποντάρουν πολλά στην επίδραση των μίντια. Αν κοιτάξει κανείς τις ταινίες της επταετίας (και γενικότερα όλα τα χρόνια μετά τον εμφύλιο) θα δει ότι τα μηνύματα που προβάλλονταν (πέρα από τις προπαγανδιστικές για τον…κομμουνιστικό κίνδυνο) είναι:η ζωή είναι καλή,πρέπει να διασκεδάζουμε,να πηγαίνουμε στα μπουζούκια,δεν χρειάζεται να ασχολούμαστε με την πολιτική, να ανησυχούμε κτλ Δεν θα έπρεπε να μας φαίνεται περίεργο το γεγονός ότι σήμερα ανθεί ο ρατσισμός και ανεβαίνει ο φασισμός ούτε ότι ο κόσμος στρέφεται προς τους διάφορους καιροσκόπους. Είναι φυσικό ότι η πρώτη αντίδραση του,τώρα που τελείωσαν οι μέρες της (σχετικής) αφθονίας, είναι να στραφεί προς τις εύκολες λύσεις. Δεν τον ενδιαφέρει να ψάξει τα βαθύτερα αίτια, δεν τον ενδιαφέρουν οι πολλές αναλύσεις, δεν τον ενδιαφέρει να σκεφτεί και δεν μπορεί γιατί δεν έχει τα εφόδια να το κάνει, ότι έσπειρε τόσα χρόνια τώρα το θερίζει.

Τα τελευταία χρόνια όμως, έχει μπει στη ζωή μας και το ίντερνετ το οποίο στις νεότερες γενιές κυρίως τείνει να παραγκωνίσει πλήρως την επίδραση που τους ασκούν τα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης και έχει πάρει πλέον κυρίαρχη θέση. Επικρατεί γενικά η εντύπωση ότι υπάρχει ένας πλουραλισμός στις ιδέες που διακινούνται εδώ και μια ισονομία όσον αφορά τη δυνατότητα προβολής που δεν συναντάται πουθενά αλλού. Αυτή η άποψη είναι εν μέρει σωστή, καθώς το κόστος για να ανοίξει κανείς ένα σάιτ είναι σχεδόν μηδαμινό, πράγμα που το κάνει προσιτό σχεδόν για όλους, καθώς και προσφέρει πάρα πολλές διευκολύνσεις όπως είναι η πρόσβαση σε πολλών ειδών πληροφορίες. Από την άλλη όμως και στο ίντερνετ υπάρχουν τα βασικά χαρακτηριστικά που επικρατούν και στα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης και διασκέδασης. Την μερίδα του λέοντος στην προβολή έχει όποιος διαθέτει την δυνατότητα να αυτοπροβληθεί, δηλαδή όποιος έχει να διαθέσει τα περισσότερα χρήματα στην διαφήμιση. Είναι φανερό ότι όλοι οι μεγαλοεκδότες έχουν αρχίσει να κάνουν τα πρώτα τους βήματα εκεί, καθώς αντιλαμβάνονται την σημασία του, ενώ τα διάφορα sites και blogs ενημερωτικού χαρακτήρα ξεπετάγονται σαν τα μανιτάρια και πολλά από αυτά γίνονται πασίγνωστα χωρίς κανείς να συνειδητοποιεί πως (αν και μάλλον είναι ευνόητο). Πλέον τα παραδοσιακά ΜΜΕ δεν είναι απαραίτητα για να γίνει κανείς γνωστός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι διάφοροι νέοι πολιτικοί σχηματισμοί που έγιναν γνωστοί κυρίως μέσω του διαδικτύου όπως και η Χρυσή Αυγή η οποία από εκεί κυρίως μπόρεσε να προβάλλει τις θέσεις της, έφτασε μάλιστα σε σημείο να διαφημίζεται στην αρχική σελίδα του youtube! Χρειάζεται λοιπόν αρκετή προσοχή και το διαδίκτυο, γιατί όπως φαίνεται, ασκεί και αυτό πολύ μεγάλη επιρροή,ενώ η διασταύρωση των πληροφοριών είναι πολλές φορές ανύπαρκτη, άλλωστε είναι γνωστές οι ιστορίες με την υποτιθέμενη χρεωκοπία της 25ης Μαρτίου,η με το «θαύμα» του Παϊσίου οι οποίες αναπαράχθηκαν κατά κόρον από τα… έγκυρα blogs και αποδείχθηκαν μυθεύματα. Οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τα πάντα με κάποιον σκεπτικισμό και να έχουμε πάντα κατα νου ότι…

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ

Senza classi ομάδα ανατρεπτικής σκέψης

Σχόλια σχετικά με την κοινωνία του θεάματος