Σε κάθε κοινωνία υπάρχει μια επικρατούσα άποψη,μια κουλτούρα, ένας κώδικας ηθικής ο οποίος πάντα καθορίζεται από την εκάστοτε άρχουσα τάξη. Στις αρχαίες κοινωνίες αυτοί οι τυπικοί και άτυποι «κώδικες» διέφεραν συχνά από περιοχή σε περιοχή λόγω διαφόρων συνθηκών, όπως η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων λαών. Από τον Μεσαίωνα όμως και μετά παρατηρείται ότι σε όλες τις ‘πολιτισμένες’ χώρες οι βασικές αυτές αρχές είναι περίπου οι ίδιες. Τότε κυρίαρχο ρόλο είχε η θρησκεία,η πίστη στον θρόνο και στα οικόσημα των ευγενών, σήμερα η ελεύθερη αγορά, ο ανταγωνισμός, η (αστική) δημοκρατία και το έθνος. Βέβαια σε πιο καθυστερημένες χώρες μπορεί να παρατηρηθεί ο θρησκευτικός φανατισμός, αλλά θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό είναι ένα κατάλοιπο του Μεσαίωνα.
Αρχικά οι αξίες κάθε εποχής εκφράζονταν κυρίως μέσω της τέχνης η οποία ήταν προσιτή μόνο για τα ανώτερα στρώματα της κοινωνίας. Τα τελευταία 200 χρόνια όμως, οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, έχουν δώσει την δυνατότητα στους δυνάστες της κοινωνίας, να επιβάλλουν τις ιδέες τους με τρόπους πολύ πιο αποτελεσματικούς. ‘Ετσι, στήθηκαν εταιρίες κολοσσοί,που ασχολούνται είτε με την «ενημέρωση» είτε με την ψυχαγωγία και των οποίων οι ιδιοκτήτες θησαυρίζουν από την μία λόγω της εκμετάλλευσης στις καταπιεζόμενες μάζες και από την άλλη αποχαυνώνοντάς τες αναπαράγωντας και επιβάλλοντας τις ‘ιδέες’ τους. Αυτό το κατορθώνουν με δύο τρόπους: μέσω των μέσων ενημέρωσης και των διαφόρων μορφών διασκέδασης.
Από την μία λοιπόν,αρχικά σε εφημερίδες, στη συνέχεια στο ραδιόφωνο (που έχουν χάσει μερίδιο της επιρροής τους πλέον) και στα τηλεοπτικά πάνελ, έχουμε μία κλίκα χρυσοκάνθαρων κονδυλοφόρων,που πλασάρονται ως αυθεντίες και αστέρες της δημοσιογραφίας, οι οποίοι αναλύουν γεγονότα και καταστάσεις κατά παραγγελία των αφεντικών τους. Άλλωστε όλοι οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί και οι εφημερίδες που είναι γνωστές στο ευρύ κοινό, ανήκουν σε γνωστούς μεγαλοκαπιταλιστές, και δεν θα μπορούσε να συμβαίνει αλλιώς, μιας και χρειάζονται πολύ μεγάλα κεφάλαια για την ίδρυση και τη λειτουργία τους.Επιπλέον για να αντέξει κανείς στο χώρο των μίντια πρέπει να εξυπηρετεί με το έργο του τα αφεντικά ώστε να του παρέχουν την κατάλληλη υποστήριξη και προώθηση. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι φυσικά να ακούγονται μόνο οι φωνές που «πρέπει» να ακούγονται, να βλέπουν το φως της δημοσιότητας επιλεκτικά όποια συμβάντα βολεύουν τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ και πάντα να εξετάζονται από την οπτική γωνία που τους συμφέρει. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ότι προσφάτως μάθαμε ότι η βίλα Αμαλίας αποτελούσε τον «φόβο και τον τρόμο» του κέντρου της Αθήνας μέχρι που εκκενώθηκε.
Από την άλλη πλευρά,κάθε έργο τέχνης έχει γίνει εμπόρευμα και η μόνη του αξία είναι η τιμή του, ενώ έχει εδραιωθεί και ένα συνονθύλευμα από στήλες εφημερίδων και ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές κίτρινου τύπου, lifestyle,αθλητικών,ριάλιτι και πολλών άλλων ειδών οι οποίες το μόνο που κάνουν είναι να αποβλακώνουν και να αλλοτριώνουν ακόμα περισσότερο το κοινό τους. Κύριες ιδέες τους; Μα φυσικά οι ιδέες που πρεσβεύει το καπιταλιστικό σύστημα: ο ατομικισμός, η δίψα για κοινωνική ανέλιξη, ο ανταγωνισμός. Στόχος τους φυσικά ο κομφορμισμός, η απολιτικοποίηση της κοινωνίας, ο αποπροσανατολισμός και η δημιουργία μιας πλαστής εικόνας για την κοινωνία. Ποιός άλλωστε δεν θυμάται το γενικότερο κλίμα ευφορίας που είχε δημιουργηθεί το 2004 στην Ελλάδα; Και ποιος δεν αντιλαμβάνεται τους λόγους που δημιουργήθηκε;Είναι γνωστό άλλωστε ότι όλα τα καθεστώτα ποντάρουν πολλά στην επίδραση των μίντια. Αν κοιτάξει κανείς τις ταινίες της επταετίας (και γενικότερα όλα τα χρόνια μετά τον εμφύλιο) θα δει ότι τα μηνύματα που προβάλλονταν (πέρα από τις προπαγανδιστικές για τον…κομμουνιστικό κίνδυνο) είναι:η ζωή είναι καλή,πρέπει να διασκεδάζουμε,να πηγαίνουμε στα μπουζούκια,δεν χρειάζεται να ασχολούμαστε με την πολιτική, να ανησυχούμε κτλ Δεν θα έπρεπε να μας φαίνεται περίεργο το γεγονός ότι σήμερα ανθεί ο ρατσισμός και ανεβαίνει ο φασισμός ούτε ότι ο κόσμος στρέφεται προς τους διάφορους καιροσκόπους. Είναι φυσικό ότι η πρώτη αντίδραση του,τώρα που τελείωσαν οι μέρες της (σχετικής) αφθονίας, είναι να στραφεί προς τις εύκολες λύσεις. Δεν τον ενδιαφέρει να ψάξει τα βαθύτερα αίτια, δεν τον ενδιαφέρουν οι πολλές αναλύσεις, δεν τον ενδιαφέρει να σκεφτεί και δεν μπορεί γιατί δεν έχει τα εφόδια να το κάνει, ότι έσπειρε τόσα χρόνια τώρα το θερίζει.
Τα τελευταία χρόνια όμως, έχει μπει στη ζωή μας και το ίντερνετ το οποίο στις νεότερες γενιές κυρίως τείνει να παραγκωνίσει πλήρως την επίδραση που τους ασκούν τα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης και έχει πάρει πλέον κυρίαρχη θέση. Επικρατεί γενικά η εντύπωση ότι υπάρχει ένας πλουραλισμός στις ιδέες που διακινούνται εδώ και μια ισονομία όσον αφορά τη δυνατότητα προβολής που δεν συναντάται πουθενά αλλού. Αυτή η άποψη είναι εν μέρει σωστή, καθώς το κόστος για να ανοίξει κανείς ένα σάιτ είναι σχεδόν μηδαμινό, πράγμα που το κάνει προσιτό σχεδόν για όλους, καθώς και προσφέρει πάρα πολλές διευκολύνσεις όπως είναι η πρόσβαση σε πολλών ειδών πληροφορίες. Από την άλλη όμως και στο ίντερνετ υπάρχουν τα βασικά χαρακτηριστικά που επικρατούν και στα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης και διασκέδασης. Την μερίδα του λέοντος στην προβολή έχει όποιος διαθέτει την δυνατότητα να αυτοπροβληθεί, δηλαδή όποιος έχει να διαθέσει τα περισσότερα χρήματα στην διαφήμιση. Είναι φανερό ότι όλοι οι μεγαλοεκδότες έχουν αρχίσει να κάνουν τα πρώτα τους βήματα εκεί, καθώς αντιλαμβάνονται την σημασία του, ενώ τα διάφορα sites και blogs ενημερωτικού χαρακτήρα ξεπετάγονται σαν τα μανιτάρια και πολλά από αυτά γίνονται πασίγνωστα χωρίς κανείς να συνειδητοποιεί πως (αν και μάλλον είναι ευνόητο). Πλέον τα παραδοσιακά ΜΜΕ δεν είναι απαραίτητα για να γίνει κανείς γνωστός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι διάφοροι νέοι πολιτικοί σχηματισμοί που έγιναν γνωστοί κυρίως μέσω του διαδικτύου όπως και η Χρυσή Αυγή η οποία από εκεί κυρίως μπόρεσε να προβάλλει τις θέσεις της, έφτασε μάλιστα σε σημείο να διαφημίζεται στην αρχική σελίδα του youtube! Χρειάζεται λοιπόν αρκετή προσοχή και το διαδίκτυο, γιατί όπως φαίνεται, ασκεί και αυτό πολύ μεγάλη επιρροή,ενώ η διασταύρωση των πληροφοριών είναι πολλές φορές ανύπαρκτη, άλλωστε είναι γνωστές οι ιστορίες με την υποτιθέμενη χρεωκοπία της 25ης Μαρτίου,η με το «θαύμα» του Παϊσίου οι οποίες αναπαράχθηκαν κατά κόρον από τα… έγκυρα blogs και αποδείχθηκαν μυθεύματα. Οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τα πάντα με κάποιον σκεπτικισμό και να έχουμε πάντα κατα νου ότι…
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ
Senza classi ομάδα ανατρεπτικής σκέψης