Πέρασαν 46 χρόνια από την ημέρα που το καθεστώς της 21ης Απριλίου ανέβηκε στην εξουσία και η συζήτηση γύρω από αυτο,φαίνεται να είναι ακόμα επίκαιρη.Σήμερα οι κυρίαρχες απόψεις για τη χούντα των συνταγματαρχών είναι ουσιαστικά δύο.Από τη μία,ένα κομμάτι της κοινωνίας,μειοψηφικό αλλά σχετικά μεγάλο,και με αυξητικές τάσεις λόγω του γενικότερου εκφασισμού της κοινωνίας ή καποιες φορές λόγω την άγνοιας,είναι οι λεγόμενοι «νοσταλγοί» του καθεστώτος.Από την άλλη πλευρά,οι πραξικοπηματίες αντιπετωπίζονται σαν κάτι ξένο για το τότε αλλα και το σημερινό σύστημα,σαν μια θλιβερή παρένθεση που έκλεισε,εξιδανικεύοντας ετσι τόσο την κατάσταση πριν το πραξικόπημα αλλα και μετά την πτώση της δικτατορίας.

Είναι λίγο πολύ γνωστή στο μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας η απίστευτη κρατική καταστολή κατα τη διάρκεια της επταετίας.Αυτη περιελάμβανε απαγόρευση της κυκλοφορίας κατα τις βραδινές ώρες,απαγόρευση των συναθροίσεων,συλλήψεις για το παραμικρό και κράτηση στην ασφάλεια,πράγμα το οποίο συμπεριλάμβανε άγριους βασανισμούς.Χιλιάδες άνθρωποι στάλθηκαν σε εξορίες στα ξερονήσια,απλα και μόνο λόγω των πολιτικών τους φρονιμάτων ως «προληπτικώς εκτοπισμένοι».Οι δολοφονίες από άτομα που στελέχωναν τον κρατικό μηχανισμό ήταν συχνές ενώ οι έννοιες «ατομικές ελευθερίες» και «προσωπική ζωή» ήταν ουσιαστικά κενά γράμματα λόγω της κατασκοπίας,του φακελώματος και του χαφιεδισμού.

Αυτό που κατά τα μεταπολιτευτικά χρόνια δεν τονίστηκε αρκετά κατα τη γνώμη μας είναι η διαφθορά στη διάρκεια της επταετίας.Όχι πως αν δεν υπήρχε αυτή θα υποστηρίζαμε την ύπαρξη ενός τέτοιου καθεστώτος,αλλά οι θέσεις περι των «χουντολάγνων» για περι αδιάφθορων ηγετών που οδήγησαν τη χώρα στην ευημερία δεν πρέπει να μένουν αναπάντητες.Χαρακτηριστικό είναι οτι ο ίδιος ο Παπαδόπουλος λίγους μήνες μετά το πραξικόπημα διπλασίασε τον πρωθυπουργικό μισθό(δηλαδή τον δικό του) ενώ το 1970 θεσμοθέτησε ένα διάταγμα που στην ουσία επέτρεπε να βγει διαζύγιο σε μία μέρα,προκειμένου να χωρίσει με την τότε σύζυγό του Νίκη ώστε να παντρευτεί την τότε ερωμένη του και πολιτική υπάλληλο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας Λένα Γάσπαρη, ενώ την επόμενη μέρα το διάταγμα αποσύρθηκε(κατα τα άλλα ήταν και υπέρμαχος του πατρίς,θρησκεία, οικογένεια).Το διάταγμα Επίσης διόρισε τον αδερφό του Κωνσταντίνο σε 4(!) κρατικές θέσεις παράλληλα (στρατιωτικό ακόλουθο, Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Προεδρίας, Περιφερειακό Διοικητή Αττικής και «υπουργό παρά τω πρωθυπουργώ»).Σε ρουσφέτια παρόμοια με αυτόν επιδόθηκαν και οι άλλοι επιφανείς πραξικοπηματίες.Συγκεκριμένα ο Παττακός ανέθεσε στο γαμπρό του, τον Αντρέα Μεϊντάση διάφορα κατασκευαστικά έργα του Δήμου Αθηναίων,ενώ ο Λαδάς και ο Ρουφογάλης φρόντιζαν για τη διαμεσολάβηση προκειμένου άνθρωποι του περιβάλλοντος τους να εξασφαλίζουν δανειοδοτήσεις.Άλλα γνωστά σκάνδαλα είναι το…ταμα του Παπαδόπουλου με το οποίο εξαφάνισαν 406 εκατομύρια δραχμές,η θέσπιση για πρώτη φορά νόμου περι ευθύνης υπουργών,η υπόθεση με το σάπιο κρέας απο την Αργεντινή και άλλα.

Ένα άλλο επιχείρημα που χρησιμοποιούν πολύ συχνά οι υμνητές της χούντας είναι η οικονομική ευμάρεια κατα τη διάρκεια της επταετίας και αυτό της χαμηλής ανεργίας,φτάνοντας ορισμένοι να μιλάνε και για…οικονομικό θάυμα! Αρχικά όντως εξετάζοντας απλά τους αριθμούς στα πλαίσια της πολιτικής οικονομίας, φαίνεται να ευσταθεί αυτο το επιχείρημα.Με μία ουσιώδη διαφορά όμως:δεν μπορεί να πιστωθεί στο καθεστώς αυτη η πραγματικότητα.Μιλάμε για μία περίοδο ανάπτυξης του καπιταλισμού σε παγκόσμιο επίπεδο,την εποχή που το κεϋνσιανό μοντέλο ήταν ακόμη το κυρίαρχο στον δυτικό κόσμο,την εποχή του σχεδίου Μάρσαλ κτλ.Στα πλαίσια αυτής της καπιταλιστικής ανάπτυξης μεταπολεμικά για πάνω από 20 χρόνια καλλιεργήθηκε μια υπεραισιοδοξία σε όλη την Ευρώπη και ένα κλίμα ευφορίας,που διαψέυστηκε όμως με την μεγάλη πετραιλαική κρίση του 1973.Στην Ελλάδα συγκεκριμένα η ανάπτυξη μέσα σε αυτό το πλαίσιο κυμάνθηκε σε μεγαλύτερα επίπεδα ακόμα και απο τα ευρωπαϊκα όντας την περίοδο 1950-1973 η χώρα με τον δέυτερο μεγαλύτερο δείκτη ανάπτυξης παγκοσμίως,πίσω απο την Ιαπωνία.Ο δείκτης αυτός μάλιστα πολλές φορές τη δεκαετία του 50 ήταν πάνω απο 10%.Αυτό βέβαια δεν σημαίνει οτι στη χώρα επικρατούσε αφθονία,κάθε άλλο,αλλά συνέβει γιατί ουσιαστικά η παραγωγή μετά το 1950 έπρεπε να αρχίσει απο το μηδέν.Η ανεργία από την άλλη ήταν όντως στα χρόνια της χούντας σε αρκετά χαμηλά επίπεδα και με πτωτική τάση.Συγκεκριμένα το 1967 ήταν στο 5.4% ενω το 1973 στο 2%.Αλλά οι αριθμοί απο μόνοι τους δε λένε ποτέ την αλήθεια.Στη χαμηλή ανεργία μπορεί να αντιπαρατεθεί το τεράστιο ρέυμα μετανάστευσης εκείνα τα χρόνια: ενδεικτικά 51.000 έφυγαν απο την Ελλάδα το 1968,91.500 το 1969 και 93.000 το 1970 οι μισοί άντρες απο 20-40 χρονών εργαζόντουσαν στο εξωτερικό.Οι συνδέσεις δε του τότε ποσοστού ανεργίας με το σημερινό είναι ακόμα πιο ατυχείς για δύο ακόμα λόγους:η αντιμετώπιση της ανεργίας στα καπιταλιστικά κράτη τότε ήταν εντελώς διαφορετική,η στρατιωτική θητεία τότε ήταν πολυ μεγαλύτερη ενώ οι στρατιές εξόριστων και φυλακισμένων θεωρούταν εκτός εργατικού δυναμικού,αρα δεν θεωρούνται άνεργοι.Τα περι μηδενικού χρέους την εποχή εκείνη δεν είναι άξια σχολιασμού καν,μιας και μιλάμε για μία καπιταλιστική οικονομία.Θα αρκεστούμε να πούμε ότι απο τα 38.7 δις.το 1967 εφτασε στα 87.5 δις. το 1973 λόγω του ελλείματος τρεχουσων συναλλαγών.Η κρίση του 1973 σε συνδιασμό με τη νομισματική και τη δημοσιονομική πολιτική του καθεστώτος είχαν σαν αποτέλεσμα την ανοδο του πληθωρισμού σε επίπεδα πολεμικής περιόδου. Απο τον Απρίλη του 1973 έως αυτόν του 1974 αυξήθηκε κατα 37.8% προκαλώντας μείωση των πραγματικών μισθών κατα 6%.

Αυτό που κατα τη γνώμη μας όμως πρέπει να υπογραμμιστεί πιο πολύ είναι η σχέση του καθεστώτος με το μεγάλο κεφάλαιο με αντάλλαγμα βέβαια τη στήριξη της αστικής τάξης προς αυτό.Η στήριξη αυτή καθόρισε και και τη στάση των αστικών πολιτικών δυνάμεων απέναντι στους δικτάτορες:Ο «εθνάρχης» Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν έκανε ούτε μία δήλωση εναντίον τους.Πολυ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός οτι η βίλα στην οποία έμενε ο ίδιος ο Παπαδόπουλος στο Λαγονήσι άνηκε στον Αριστοτέλη Ωνάση με τον οποίο διατηρούσε φιλική σχέση,ενώ ο Μακαρέζος είχε σχέσεις με τον έτερο κροίσο Στάυρο Νιάρχο.Άλλωστε η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών όντας ευχαριστημένη απο τις υπηρεσίες που της παρείχε η χούντα ανακύρηξε τον δικτάτορα ισόβιο πρόεδρο της το 1972.Επίσης λίγες μέρες μετα το πραξικόπημα(15 Μαϊου) υπογράφηκε σύμβαση ύψους 1.2 εκ. Δολαρίων με την αμερικάνικη εταιρεία Litton με αντάλλαγμα την…παροχή «υπηρεσιών οργανώσεως και διεκπεραιώσεως της οικονομικής αναπτύξεως»χωρίς επι της ουσίας να παράγει κανένα έργο.Απόδειξη αυτού η δήλωση του υπεύθυνου του γραφείου της εταιρείας στην Αθήνα Robert Alan στο περιοδικό Ramparts:«Τα κέρδη μας είναι ασφαλώς μεγάλα, διότι ουσιαστικά δεν κάνουμε επενδύσεις».Aνάλογη ήταν και η σύμβαση με τον εργολάβο Robert McDonald,αλλά και οι συναλλαγές με τον Τομ Πάππας Ελληνοαμερικάνο επιχειρηματία και ένθερμο υποστηρικτή και χρηματοδότη του καθεστώτος στον οποίο μεταξύ άλλων δόθηκε η άδεια δημιουργίας εργοστασίων εμφιάλωσης της Coca Cola.Στην ουσία Η γενικότερη πολιτική του καθεστώτος είχε ξεκάθαρο ταξικό χαρακτήρα:κατα την περίοδο 1967-1973 τα κέρδη της βιομηχανίας αυξήθηκαν κατα 80% σε βάρος των εργατών ενώ η απαγόρευση κάθε συνδικαλιστικής δράσης έδωσε στην αστική τάξη τη δυνατότητα να ασελγεί πάνω στους εργαζόμενους χωρίς να συναντά καμία αντίσταση, εντατικοποιώντας την εργασία.

Γίνεται λοιπόν έυκολα αντιληπτό το γεγονός ότι το καθεστώς της 21ης Απριλίου δεν ήταν κάτι ενάντιο ή ξένο προς το οικονομικό αλλα και πολιτικό κατεστημένο της εποχής.Το ερώτημα που μπορεί να θέσει κανείς τότε έιναι «για ποιο λόγο τότε ανέβηκε στην εξουσία;δεν θα μπορούσαν να κάνουν αυτο το έργο οι πολιτικες δυνάμεις που κυριαρχούσαν πριν;»Για να απαντήσουμε σ’αυτό το ερώτημα πρέπει να ανατρέξουμε στην εποχή εκείνη.Οι λαϊκές μάζες μετά από χρόνια αρχίζουν να εξεγείρονται,ενάντια στο καταπιεστικό μετεμφυλιακό καθεστώς των βασανιστηρίων,των δολοφονιών,της λογοκρισίας με αποτέλεσμα να υπάρξει έντονη ιδεολογική πόλωση.Μεγαλιώδεις πορείες και συγκεντρώσεις και απεργίες ανα την Ελλάδα που συχνά κατέληγαν σε συγκρούσεις με τα σώματα ασφαλείας.Η βίαιη καταστολή και τα όργια του παρακράτους αδυνατούν να θέσουν την κατάσταση υπο έλεγχο και να επαναφέρει τη «νομιμότητα».Η αστική τάξη και το πολιτικό της προσωπικό κοιτάνε αμήχανα την κατάσταση και αντιλαμβάνονται οτι προκειμένου να επιβάλλουν τα συμφέροντα των ντόπιων και των ξένων αφεντικών πρέπει να παρθούν μέτρα τα οποία ακόμα και η αστική δημοκρατία με τα δεδομένα της εποχής αδυνατεί να λάβει.Αυτόν ακριβώς το ρόλο έρχονται να παίξουν οι συνταγματάρχες.Έρχονται να δώσουν μία προσωρινή λύση στην πολιτική αστάθεια που δημιουργήθηκε μετα τα Ιουλιανά το 1965 για την αστική τάξη,σε βάρος του λαού και των ελευθεριών του αλλα παράλληλα το πολιτικό της κατεστημένο όταν επιστρέφει παρουσιάζεται στα μάτια του κόσμου σαν λυτρωτές.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε τέλος ότι οι χουντικοί ποτέ δεν προέβησαν σε καμία ουσιαστική αλλαγή ούτε στις παραγωγικές σχέσεις ούτε στον κρατικό μηχανισμό,ούτε επίσης άλλαξαν στο ελάχιστο μετά την πτώση τους.Η άγρια καταστολή,το παρακράτος,οι δολοφονίες οι βασανισμοί κτλ υφίσταντο και πριν και μετά τη δικτατορία,απλά αυτη τα εντατικοποίησε.Άλλωστε πολλοί απο αυτούς που στελέχωσαν τον κρατικό μηχανισμό αλλα και τους μηχανισμούς πραπαγάνδας της αστικής τάξης(πχ Λαμπράκης του Βήματος) άρχισαν τη σταδιοδρομία ή εγιναν γνωστοί τους κατα τη διάρκεια της επταετίας.Το ίδιο ισχύει και για τους μηχανισμούς που αναπτύχθηκαν προκειμένου να αποπροσανατολιστεί ο κόσμος,όπως η έντονη ενασχόλησει με το ποδόσφαιρο και η επικράτηση των μπουζουκιών σαν τρόπος διασκέδασης, καταστάσεις που μεσουρανούσαν στη χούντα αλλα και μετά την πτώση της.

Γίνεται σαφές οτι το δίπολο «δημοκρατία και δικτατορία» στα πλαίσια του αστικού κράτους στην ουσία είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.Σε περιόδους εντατικοποίησης των ταξικών (και όχι μόνο) αγώνων ακόμα και αυτές,οι περιορισμένες αστικές ελευθερίες,που αποτελούν κεκτημένα και δε χαρίστηκαν απο κανέναν,πνίγουν κράτος και κεφάλαιο.Αυτό γίνεται στις μέρες μας πλέον προφανές μιας και τα φαίνόμενα βίαιης καταστολής,τρομοκρατίας και φίμωσης απο την πλευρά του κράτους είναι πλέον καθημερινά.Η μόνη ουσιαστική απάντηση που μπορεί να δοθεί στην κοινωνία είναι οι αδιαμεσολάβητοι μαζικοί και οργανωμένοι από τη βάση ταξικοί αγώνες σε κάθε πεδίο δράσης για την υπεράσπιση των κεκτημένων μας σε πρώτο χρόνο και με τελικό στόχο την ολοκληρωτική ανατροπή του υπάρχοντος συστήματος και την οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση.

senza classi
ομάδα ανατρεπτικής σκέψης